Στο πλαίσιο της διαρκούς εκπαίδευσης του προσωπικού της, η ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ πραγματοποίησε δύο μονόωρα διαδικτυακά σεμινάρια με θέμα «Μαθησιακές Δυσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη». Στόχος του σεμιναρίου ήταν η εξοικείωση των εκπαιδευτικών με τον όρο και τα χαρακτηριστικά των μαθησιακών δυσκολίων και παράλληλα η παρουσίαση εφαρμοσμένων πρακτικών και στρατηγικών που μπορούν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο του κάθε μαθήματος.

Οι μαθησιακές δυσκολίες έχουν απασχολήσει επανειλημμένα την εκπαιδευτική ομάδα κατά το διάστημα της πανδημίας, καθώς εντείνονται ολοένα και περισσότερο εξαιτίας της τηλε-εκπαίδευσης. Η κόπωση των μαθητών, λόγω της πολύμηνης απουσίας τους από τις τάξεις στο πλαίσιο της προσωρινής παύσης της δια ζώσης εκπαίδευσης, αποτελεί για εκείνους μία επιπλέον πρόκληση. Ως εκ τούτου, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να εφεύρουν νέους τρόπους προκειμένου να κρατήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον των ωφελούμενων, ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν προϋπήρχαν μαθησιακές δυσκολίες.

Με σκοπό τη διευκόλυνση της εκπαιδευτικής διαδικασίας συνολικά, η επιστημονική ομάδα του εκπαιδευτικού τομέα οργάνωσε και συντόνισε το εν λόγω σεμινάριο, το οποίο χωρίστηκε σε δύο ενότητες. Η πρώτη ήταν προσανατολισμένη στη διδασκαλία θεωρητικών μαθημάτων, ενώ η δεύτερη παρουσίαζε πρακτικές εφαρμογές προσαρμοσμένες στις θετικές επιστήμες.

Η υλοποίηση του συγκεκριμένου σεμιναρίου στάθηκε αφορμή για τη δημιουργία μιας νέας ενότητας στην ιστοσελίδα της ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΖΩΗΣ που θα περιλαμβάνει χρήσιμο συμβουλευτικό υλικό το οποίο θα απευθύνεται κυρίως σε εκπαιδευτικούς.

Μαθησιακές Δυσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη

 

ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

1. Τι μπορεί να παρουσιάσει ένας μαθητής με μαθησιακές δυσκολίες;

  • Δυσκολία στην ταξινόμηση, αποθήκευση & οργάνωση πληροφοριών
  • Δυσκολία λήψης προφορικών μηνυμάτων και ταυτόχρονη καταγραφής τους
  • Περιορισμένη συγκέντρωση προσοχής
  • Δυσκολία υιοθέτησης περίπλοκων οδηγιών
  • Αποδιοργάνωση σε ατμόσφαιρα έντονου άγχους
  • Απογοήτευση, χαμηλά κίνητρα
  • Δυσκολία απομνημόνευσης ορισμών, ημερομηνιών & ονομάτων
  • Δυσκολία κατανόησης γραφικών παραστάσεων
  • Δυσκολία στην αντιγραφή από τον πίνακα ή στην καθ’ υπαγόρευση
  • Παρατεταμένη αναμονή στο στάδιο μίας «Συγκεκριμένης Σκέψης» (J. Piaget)

2. Γιατί χρειάζεται να εφαρμόσουμε στρατηγικές διδασκαλίας;

  • Για να διδαχθεί ο μαθητής τρόπους εκμάθησης
  • Για να καταλάβει τη διαδικασία της μάθησης
  • Για να ενθαρρύνουμε την ανεξάρτητη μάθηση
  • Για να προάγουμε την ευέλικτη σκέψη
  • Για να παρακάμψουμε τις περιοχές αδυναμίας

3. Ποιες είναι οι στρατηγικές διδασκαλίας που πρέπει να διδαχθεί;

  • Πώς θυμάμαι
  • Πώς ελέγχω
  • Πώς οργανώνω
  • Πώς μαθαίνω
  • Πώς σκέφτομαι

4. Γενικές αρχές στη διδασκαλία στρατηγικών διδασκαλίας:

  • Σκέφτομαι το μέλλον, αρχίζω στο παρόν
  • Μίμηση: Λέγε ό,τι λέω και κάνε ό,τι κάνω
  • Ελέγχω τις ερωτήσεις μου
  • Δημιουργώ πίνακα καθηκόντων
  • Χρησιμοποιώ χρωματική κωδικοποίηση
  • Χρησιμοποιώ λίστες ελέγχου
  • Κρατώ σημειώσεις
  • Δημιουργώ σκελετούς- σχεδιαγράμματα

5. Πότε είναι χρήσιμες οι στρατηγικές διδασκαλίας για έναν μαθητή;

  • Στην ανάγνωση ενός κειμένου
  • Για την εξαγωγή σημαντικών πληροφοριών από μία παράδοση
  • Για να κρατά σημειώσεις ενώ διαβάζει ή ακούει
  • Στην παραγωγή εργασιών
  • Όταν γράφει ένα διαγώνισμα

ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

1. Ποιες τεχνικές/ μεθόδους διδασκαλίας χρησιμοποιούμε στην εκπαίδευση;

  • Μίμηση
  • Διασκέδαση
  • Βιωματική διδασκαλία
  • «Σαλαμοποίηση» (χωρίζουμε την άσκηση σε μικρά κομμάτια)
  • Χρήση πολλών παραδειγμάτων
  • Κάνουμε ψυχολογικές «ενέσεις» (Level up/ monitor progress)

1α. Μίμηση «Κάνε ό,τι κάνω και θα σου εξηγήσω αργότερα τι ακριβώς κάνουμε»

  • Είναι η αρχική μέθοδος της μάθησης. Έτσι μαθαίνουμε από μωρά.
  • Παρατηρώντας -> μετά κάνοντας -> και μετά τελειοποιώντας.

1β. Διασκέδαση / Εφαρμόζουμε παιχνίδια ή διαδικασίες με διασκεδαστικό χαρακτήρα.

  • Μνημονικοί κανόνες για αποτύπωση της πληροφορίας
  • Ομαδικές διαδικασίες
  • Άμιλλα
  • Πρόκληση

Με το παιχνίδι

  • η γνώση έρχεται πιο ευχάριστα
  • ο μαθητής επιδιώκει την επανάληψη της διαδικασίας
  • σπάει η ρουτίνα

1γ. Βιωματική «Το ακούω και το ξεχνώ. Το βλέπω και το θυμάμαι. Το κάνω και το καταλαβαίνω». Κομφούκιος, Κινέζος φιλόσοφος

  • Μεγάλες τάξεις -> προσπαθούμε να «περάσουμε» τη γνώση μέσω της συλλογιστικής διαδικασίας.
  • Μικρές τάξεις- -> αποφεύγουμε να την εφαρμόζουμε, επειδή στον εγκέφαλό τους δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως η προμετωπιαία συνειρμική περιοχή= η επεξεργασία της σκέψης

Στην ειδική αγωγή και ειδικά σε παιδιά με

  • διάσπαση προσοχής
  • υπερκινητικότητα
    η βιωματική είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές προσεγγίσεις.

1δ. Σαλαμοποίηση / Χωρίζουμε την άσκηση σε μικρά βήματα, ώστε:

  • να μην «φανεί βουνό» στο μαθητή
  • να μην απογοητευτεί
  • να μην τα παρατήσει

Παράδειγμα:
Ζητάμε από τα μικρά παιδιά να χρωματίσουν έναν κύκλο -> Μετά να τον ζωγραφίσουν -> Να μάθουν να κρατάνε το μολύβι. -> Αργότερα θα μάθουν να γράφουν τα γράμματα «Φ» «ρ»

1ε. Πολλά παραδείγματα / «Επανάληψη μήτηρ πάσης μαθήσεως»

Ακόμα και οι πιο αδύναμοι μαθητές αν δεν καταλάβουν κάτι με την πρώτη, τότε μέχρι τη δέκατη φορά επανάληψης θα το έχουν μάθει.
Με τις πολλές επαναλήψεις στο τέλος βγαίνει μηχανικά η διαδικασία.
Ο εκπαιδευτικός πρέπει να χρησιμοποιεί πολλά παραδείγματα στις σημειώσεις.

1ζ. Ψυχολογικές «ενέσεις»/ Level up. Monitor Progress

• Ανεβαίνουμε level
Το λέμε στο μαθητή. Τον ενημερώνουμε:

  • για να είναι προετοιμασμένος πως τώρα θα δει κάτι πιο δύσκολο αλλά θα χαρεί με την «άνοδο» και την πρόοδο
  • για να αισθανθεί πιο καλά αν καταφέρει την άσκηση

Monitor Progress:
«Κοιτάξτε από πού ξεκινήσαμε και πού φτάσαμε».