Η Ελπίδα ως εργαλείο ενδυνάμωσης
στον Επαγγελματικό Προσανατολισμό Εφήβων

Η Ελπίδα παίζει σημαντικό ρόλο στο να διαμορφώσει το άτομο μία θετική σχέση με τον εαυτό του και τους γύρω του. «Ελπίζω» σημαίνει «οραματίζομαι ένα στόχο που έχει νόημα για εμένα και πιστεύω ότι θετικά αποτελέσματα είναι πιθανό να προκύψουν εάν προβώ σε συγκεκριμένες δράσεις» (Niles, Amundson & Neault, 2011).

Ένα άτομο χωρίς Ελπίδα, πιθανώς, να αποφεύγει δραστηριότητες απαραίτητες για την επίτευξη ενός στόχου (Snyder, 2002). Ένας/μία μαθητής/τρια, για παράδειγμα, που πιστεύει ότι θα αποτύχει σε ένα τεστ, δεν θα διαβάσει αρκετά γιατί δεν ελπίζει ότι το διάβασμα θα τον/την οδηγήσει σε ένα αποτέλεσμα θετικό, δηλαδή να πετύχει έναν ικανοποιητικό βαθμό.

Το Μοντέλο της Ελπίδας, λοιπόν, αφορά στην καλλιέργεια συγκεκριμένων δεξιοτήτων, οι οποίες, πιθανώς, να συμβάλλουν στη διαχείριση της σταδιοδρομίας του.

Μία πρώτη δεξιότητα αφορά στην κριτική ματιά του ατόμου στις σκέψεις του, στις πεποιθήσεις του, κλπ.. Το άτομο καλείται να απαντήσει σε ερωτήσεις όπως: ««Τι είναι σημαντικό για εμένα», «Με ποιες δεξιότητές μου νιώθω ευχάριστα όταν τις χρησιμοποιώ;», «Τι ευκαιρίες παρουσιάζονται στο περιβάλλον μου;», «Τι τρόπο ζωής ελπίζω να έχω στο μέλλον;» «Έχω όραμα για το μέλλον μου;». Απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα είναι δυνατό να οδηγήσουν το άτομο να κατανοήσει σημαντικά στοιχεία της επαγγελματικής του ταυτότητας, όπως τα ενδιαφέροντά του, τις αξίες του, τις δεξιότητές του, τις κλίσεις του, κλπ..

Στη συνέχεια του Μοντέλου ακολουθεί ο Καταιγισμός Ιδεών (Βrainstorming) με σκοπό να διερευνηθούν μελλοντικά μονοπάτια σταδιοδρομίας. Με τον τρόπο αυτό, το άτομο επιδιώκει να αναγνωρίσει ποιες από αυτές τις ιδέες σχετικά με την επαγγελματική του πορεία είναι πιο επιθυμητές. Στη συνέχεια, τις διερευνά περαιτέρω, συγκεντρώνει πληροφορίες γι’ αυτές και, έπειτα, εξετάζει κατά πόσο οι ιδέες αυτές συνεχίζουν να είναι επιθυμητές ή όχι και μπορεί να το οδηγήσουν σε μία απόφαση, για το επαγγελματικό του μέλλον, ρεαλιστική και επιθυμητή για το ίδιο.

Στη συνέχεια το άτομο αρχίζει να σκέφτεται μικρά βήματα που χρειάζεται να κάνει για να κατακτήσει το στόχο του.

Ένας έξυπνος “SMART” επαγγελματικός στόχος, λοιπόν, είναι:

συγκεκριμένος («τι πρέπει να κάνω;»),

μετρήσιμος («θα ξέρω ότι θα τον έχω πετύχει όταν....»),

ελκυστικός («θέλω να τον κάνω, με ποια ανάγκη μου συνδέεται;»),

ρεαλιστικός («πιστεύω ότι μπορώ να τον κάνω»),

χρονικά οριοθετημένος («μέχρι πότε;»),

αξιολογήσιμος – («υπάρχει εξέλιξη;») &

αναθεωρήσιμος («εφόσον δεν επιτεύχθηκε ο στόχος μου, τι κάνω;»).

Τέλος, ένα σημαντικό στοιχείο είναι η έμπνευση της Ελπίδας μέσω επιτευγμάτων του ατόμου (Argyropoulou & Kaliris, 2018). Εάν, δηλαδή, το άτομο αναλογιστεί ένα συγκεκριμένο επίτευγμα για το οποίο είναι υπερήφανο καθώς και δεξιότητες που χρησιμοποίησε για να επιτευχθεί μπορεί να ελπίζει ότι φιλοδοξίες ή όνειρά του μπορούν να γίνουν πραγματικότητα!

Για περισσότερες λεπτομέρειες για το Μοντέλο Επαγγελματικής Ανάπτυξης Εστιασμένο στην Ελπίδα μπορείτε να ανατρέξετε στους παρακάτω συνδέσμους που οδηγούν σε σχετικές συνεντεύξεις μου στο κανάλι “The Global Public Speaking School by Roxani Oikonomou” στο Youtube:
https://www.youtube.com/watch?v=CM5BJIdDBm0  & https://www.youtube.com/watch?v=igjQ3ybw2UY

Βιβλιογραφία

Argyropoulou, K. &Kaliris, A. (2018). From career decision-making to career decision –management: New trends and prospects for career counseling. Advances in Social Sciences Research Journal, 5(10), 483-502.

Niles, S. G., Amundson, N. E. & Nault, R. A. (2011). Career flow: A hope-centered approach to career development. Columbus, OH: Pearson, Merill Prentice Hall.

Snyder, C. R. (2002). Hope theory: Rainbows in the mind. Psychological Inquiry, 13(4), 249–275.

Άρης Λορέντζος

Ψυχολόγος – Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού (M.Sc.)
Υπεύθυνος Τομέα Ψυχοκοινωνικής Ενδυνάμωσης, ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ