Η Δήμητρα Καλαντώνη, Πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού φορέα «Εξέλιξη Ζωής», μιλάει στο epixeiro.gr για τον αντίκτυπο που έχει υπάρξει από τη λειτουργία της συγκεκριμένης οργάνωσης, αλλά και για τους επόμενους στόχους.
Τι ακριβώς είναι η Εξέλιξη Ζωής, πώς προέκυψε η δημιουργία της, τι προσφέρει;
Η Εξέλιξη Ζωής είναι ένας καινοτόμος μη κερδοσκοπικός φορέας, ο οποίος συμβάλλει, με πολλαπλούς τρόπους, στην προετοιμασία εφήβων (16-18 ετών) και νεαρών ενηλίκων (18-25 ετών), που προέρχονται από δομές κλειστής παιδικής προστασίας, έτσι ώστε να πραγματοποιήσουν επιτυχώς το σημαντικότερο βήμα της ζωής τους: να μεταβούν από το ιδρυματικό περιβάλλον στο κοινωνικό σύνολο. Την ανάγκη που καλύπτει ο φορέας μας, που είναι καίριας σημασίας, την εντοπίσαμε πριν από μερικά χρόνια καθώς, μετά από μελέτη του πεδίου παιδικής προστασίας, αντιληφθήκαμε ότι στη χώρα μας δεν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο υποστήριξης αναφορικά με τις διαδικασίες προετοιμασίας της αποϊδρυματοποίησης του παραπάνω πληθυσμού, η οποία είναι υποχρεωτικό να πραγματοποιείται τη στιγμή της ενηλικίωσής του. Χάρη στην ιδρυτική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), το όραμά μας για κάλυψη της παραπάνω ανάγκης έγινε πραγματικότητα τον Μάρτιο του 2018. Η αποδέσμευση των νεαρών ενηλίκων από το ιδρυματικό περιβάλλον αποτελεί ένα δύσκολο αλλά αναγκαίο βήμα που, αν γίνει σωστά, τότε ανοίγεται για αυτά τα παιδιά ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή τους, πιο φωτεινό και πιο δημιουργικό συγκριτικά με το παρελθόν.
Στην Εξέλιξη Ζωής είμαστε πολύ χαρούμενοι που με τον τρόπο μας βοηθούμε τον ευάλωτο αυτό πληθυσμό να γυρίσει σελίδα στη ζωή του. Είναι μια πολύπλοκη διαδικασία στην επιτυχία της οποίας βοηθάει το επιστημονικά τεκμηριωμένο σχέδιο δράσεων του φορέα που περιλαμβάνει δύο φάσεις: η πρώτη αφορά ενδυνάμωση των παιδιών εντός των δομών κατά την περίοδο της εφηβείας τους (πρόγραμμα ημι-αυτονόμησης) και η δεύτερη ενίσχυση και καθοδήγηση στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής τους (πρόγραμμα αυτονόμησης). Ειδικότερα, το πρόγραμμα ημι-αυτονόμησης περιλαμβάνει βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου των εφήβων μέσω ιδιαίτερων μαθημάτων με έμπειρους καθηγητές, ενίσχυση του επαγγελματικού τους προσανατολισμού μέσω ειδικών επιμορφωτικών συναντήσεων, ψυχοκοινωνική ενδυνάμωση μέσω συνεδριών με ψυχολόγους, καθώς και καλλιέργεια των κοινωνικών τους δεξιοτήτων. Στη συνέχεια, το πρόγραμμα αυτονόμησης, που απευθύνεται στους ενήλικες ωφελούμενους (18-25 ετών), περιλαμβάνει πέραν της ψυχοκοινωνικής ενδυνάμωσης, παροχή στέγης μέσω επιδότησης ενοικίου, οικονομική στήριξη με στόχο την πραγματοποίηση σπουδών, κάλυψη καθημερινών εξόδων διαβίωσης, διασύνδεση με την αγορά εργασίας με απώτερο σκοπό την πλήρη ανεξαρτητοποίησή τους υπό την καθοδήγηση των εξειδικευμένων επιστημόνων της Εξέλιξης Ζωής. Για να επιτευχθούν όλα αυτά, πάνω από όλα χρειάζεται η θέληση των ωφελούμενων να ενταχθούν στα προγράμματά μας, διαδικασία που βασίζεται στη σύναψη ιδιωτικού συμφωνητικού.
Ποιος είναι, μέχρι σήμερα, ο αντίκτυπος από τη λειτουργία της οργάνωσης; Πώς αυτός θα μπορούσε να ενισχυθεί;
Είμαστε πολύ περήφανοι που από τις παραπάνω υπηρεσίες και δράσεις μας μέχρι σήμερα έχουν ωφεληθεί με πολλαπλούς τρόπους πάνω από 120 έφηβοι και νεαροί ενήλικες (18-25 ετών) των οποίων η διαβίωση έχει συνδεθεί με περιβάλλοντα ιδρυματικής φροντίδας. Το περιβάλλον αυτό όσο ζεστό και οικείο κι αν είναι δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσει τις συνθήκες ενός υγιούς οικογενειακού περιβάλλοντος. Για αυτό και η Εξέλιξη Ζωής, κατανοώντας την αναγκαιότητα για ομαλή και ολοκληρωμένη αποιδρυματοποίηση του παραπάνω πληθυσμού, φροντίζει να προσφέρει μια πολύπλευρή και επωφελή παρέμβαση στο έργο των δομών κλειστής παιδικής προστασίας, δρώντας συμπληρωματικά αλλά και καθοριστικά για το μέλλον των παιδιών. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι στα τρία χρόνια λειτουργίας του φορέα η διεπιστημονική ομάδα της Εξέλιξης Ζωής, για την οποία είμαι πολύ περήφανη, έχει προσφέρει στα παιδιά των δομών πάνω από 16.000 ώρες μαθησιακής υποστήριξης μέσω ιδιαίτερων μαθημάτων εντός του χώρου διαμονής τους. Επίσης, έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 700 συνεδρίες επαγγελματικού προσανατολισμού καθώς και 2.800 συνεδρίες ψυχοκοινωνικής ενδυνάμωσης. Στην ολιστική διαπαιδαγώγηση των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων έχουν συμβάλει, επίσης, τα εικαστικά και μουσικά εργαστήρια (160 στον αριθμό), οι ξεναγήσεις σε πολιτιστικούς χώρους καθώς και η διοργάνωση αθλητικών δράσεων. Η καινοτομία του έργου της Εξέλιξης Ζωής έγκειται στον ολιστικό χαρακτήρα της παρέμβασης που πραγματοποιεί σε έναν ευάλωτο πληθυσμό, όπως είναι τα παιδιά των δομών κλειστής παιδικής προστασίας, για τα οποία δεν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα αναφορικά με τις διαδικασίες προετοιμασίας της αποϊδρυματοποίησής τους, η οποία είναι υποχρεωτικό να πραγματοποιηθεί τη στιγμή της ενηλικίωσής τους.
Ποια είναι, λοιπόν, η σημασία του CSR για το επιχειρείν του σήμερα; Ποιος είναι ο αντίκτυπος του, τι μπορούν να κάνουν οι ελληνικές επιχειρήσεις, που θα πρέπει να επικεντρώσουν το ενδιαφέρον τους;
Στις μέρες μας οι δράσεις CSR, όταν πραγματοποιούνται χωρίς να αποτελούν αυτοσκοπό, έχουν ιδιαίτερη σημασία για το επιχειρείν, του οποίου επίκεντρο οφείλει να είναι ο άνθρωπος. Το επιχειρείν του σήμερα πρέπει να σκέφτεται πλέον “out of the box”, αφού οι εποχές έχουν αλλάξει ριζικά. Οι νέες τεχνολογίες έχουν κατακλύσει κάθε πτυχή της ατομικής και επαγγελματικής μας ζωής και ταυτόχρονα κάποια προβλήματα παγκόσμιου χαρακτήρα, που τα ξέραμε αλλά δεν τους είχαμε δώσει τη δέουσα προσοχή, επιτείνονται, όπως είναι η κλιματική αλλαγή, η εξάντληση των φυσικών πόρων, η απώλεια της βιοποικιλότητας, οι αυξανόμενες απειλές για τη δημόσια υγεία, η γενετική τροποποίηση των τροφίμων και φυσικά η αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων. Δεδομένων των νέων αυτών συνθηκών διαβίωσης, το επιχειρείν του σήμερα πρέπει να δράσει ακαριαία με στόχο να συμβάλει στην εξομάλυνση, αν όχι εξάλειψη, των παραπάνω προβλημάτων. Στο πνεύμα αυτό, η Εξέλιξη Ζωής, ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, επιδιώκει γόνιμες συνέργειες με εταιρείες και επιχειρήσεις στο πλαίσιο του CSR σε μια κοινή προσπάθεια για την άμβλυνση των ανισοτήτων που πλήττουν την πολύ σημαντική κοινωνική ομάδα των παιδιών. Με δυο λόγια, εργαζόμαστε για μια δίκαιη κοινωνία χωρίς ανισότητες μεταξύ των παιδιών που διαβιούν σε δομές παιδικής προστασίας και των παιδιών που μεγαλώνουν σε υγιή οικογενειακά περιβάλλοντα.
Καθώς απώτερος στόχος των δράσεων σας είναι και το να υποστηριχθούν οι νέοι στην είσοδο τους στην αγορά εργασίας, προσφέρονται σήμερα οι ευκαιρίες καριέρας που απαιτούνται; Υπάρχουν κλάδοι που ξεχωρίζουν;
Για εμάς το δύσκολο «ταξίδι» της μετάβασης των παιδιών από το περιβάλλον της ιδρυματικής φροντίδας προς ένα νέο πλαίσιο διαβίωσης με χαρακτηριστικά την αυτονομία, την αυτάρκεια και τον αυτοκαθορισμό, που επιδιώκεται μόλις ενηλικιωθούν, προαπαιτεί μια κοπιαστική αλλά δημιουργική προεργασία με επίκεντρο τον ορθό επαγγελματικό προσανατολισμό. Για αυτό και στην Εξέλιξη Ζωής η επιστημονική ομάδα του τομέα Ψυχοκοινωνικής Ενδυνάμωσης, με το έργο της, δίνει μεγάλη έμφαση στην κινητοποίηση των ωφελούμενων έτσι ώστε να ανακαλύψουν και να οραματιστούν την επαγγελματική τους ταυτότητα με στόχο, στη συνέχεια, να την διεκδικήσουν μέσω των κατάλληλων σπουδών. Η υποστήριξή μας για την είσοδο των ωφελούμενων στην αγορά εργασίας έρχεται μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους ή κάποιας επαγγελματικής κατάρτισης, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτό γίνεται πάντοτε με γνώμονα τις επιθυμίες και τα ταλέντα των νεαρών ενηλίκων. Οι ευκαιρίες καριέρας για κάθε ωφελούμενο είναι σίγουρα διαφορετικές αλλά πάντοτε εμφανίζονται αρκεί να πιστέψει στον εαυτό του και να διεκδικήσει τα όνειρά του. Η διεκδίκηση ενός καλύτερου μέλλοντος, προσωπικού και επαγγελματικού, είναι αυτό που προσπαθούμε να εμφυσήσουμε στους ωφελούμενους της Εξέλιξης Ζωής. Υπό αυτή την έννοια, δεν νομίζω ότι υπάρχουν κλάδοι που ξεχωρίζουν, γιατί στην περίπτωση των νεαρών ενηλίκων που προέρχονται από τις δομές παιδικής προστασίας, το νόημα της ζωής δεν εντοπίζεται στις ευκαιρίες καριέρας αλλά στο να μάθουν από το μηδέν να στέκονται στα πόδια τους, κάνοντας ως επάγγελμα αυτό που τους ταιριάζει καλύτερα, ως προς τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους, καθώς και αυτό που τους ευχαριστεί.
Ουσιαστικά, προσφέρετε στήριξη σε έναν τομέα στον οποίο σημαντικό ρόλο μπορεί να έχει και η πολιτεία. Υπάρχει αυτή η στήριξη; Είστε σε επαφή, για την ενίσχυση της δράσης σας;
Η Πολιτεία οφείλει να έχει τον πρωταρχικό ρόλο στη βελτίωση του πεδίου της παιδικής προστασίας, το οποίο, όπως αναδείξαμε στην πρώτη ημερίδα που διοργάνωσε πριν λίγες ημέρες ο φορέας μας, ακόμα βάλλεται από πολλά «τρωτά σημεία» αλλά σίγουρα έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου. Σε αυτή την πρόοδο επιθυμεί πολύ να είναι παρούσα με ουσιαστικό τρόπο και η Εξέλιξη Ζωής, για αυτό και συνεχώς, με τη βοήθεια του επιστημονικού μας προσωπικού, εφαρμόζουμε νέες δράσεις ενδυνάμωσης των εφήβων και νεαρών ενηλίκων που προέρχονται από τις δομές. Μέχρι στιγμής, η στήριξη της Εξέλιξης Ζωής προέρχεται κυρίως από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το οποίο με την ιδρυτική του δωρεά έκανε το όραμά μας πραγματικότητα. Παράλληλα, κατά καιρούς, μας έχουν στηρίξει με μικρές δωρεές εταιρείες, ιδιωτικοί φορείς και απλοί πολίτες, τους οποίους ευχαριστούμε θερμά. Φυσικά ο δρόμος που διανύουμε είναι δύσκολος, για αυτό και είμαστε ανοικτοί για στήριξη του έργου μας τόσο απέναντι στους ιδιώτες όσο και απέναντι στους θεσμικούς φορείς. Πρόσφατα ενταχθήκαμε στο Εθνικό Μητρώο Φορέων Ιδιωτικού Τομέα μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα και τώρα βρισκόμαστε στη διαδικασία πιστοποίησης που έχει οριστεί από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για τους φορείς παροχής υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας του ιδιωτικού τομέα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα καθώς και για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (Μ.Κ.Ο). Ελπίζουμε μετά την ολοκλήρωση και αυτής της διαδικασίας να μπορέσουμε να αναπτύξουμε γόνιμες επαφές με θεσμικούς φορείς για την ενίσχυση της δράσης μας προς όφελος των παιδιών. Ήδη στην πρώτη μας Ημερίδα με θέμα «Προκλήσεις και Προοπτικές στο πλαίσιο της εξωιδρυματικής φροντίδας ανηλίκων και ενηλίκων» μας τίμησαν, μεταξύ άλλων, με τους χαιρετισμούς που απηύθυναν ο Γενικός Γραμματέας Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κ. Πάνος Αλεξανδρής, ο Γενικός Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Καταπολέμησης της Φτώχειας, κ. Γιώργος Σταμάτης, ο Περιφερειάρχης Αττικής, κ. Γιώργος Πατούλης καθώς και ο Αντιπεριφερειάρχης Αττικής, κ. Γιώργος Δημόπουλος.
Μη κερδοσκοπικές εταιρείες και οργανισμοί έχουν βρεθεί συχνά στο επίκεντρο κριτικής. Ποια η γνώμη σας για αυτό; Υπάρχει σήμερα το απαραίτητο πλαίσιο για την εύρυθμη λειτουργία τους;
Η κριτική όταν είναι καλοπροαίρετη είναι πάντοτε χρήσιμη και μπορεί να βοηθήσει τον οποιοδήποτε να βελτιωθεί σημαντικά. Η κριτική που έχει διατυπωθεί στην Ελλάδα για τους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς είναι ως ένα βαθμό εύλογη, καθώς έχουν υπάρξει παραδείγματα φορέων με κίβδηλο έργο που δεν τιμούν κανέναν. Ωστόσο, είναι άδικο η κριτική αυτή να είναι ισοπεδωτική και να ακυρώνει ακόμα και τους πολλούς και αξιόλογους φορείς που παράγουν κοινωνικό έργο με επίκεντρο τον άνθρωπο κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες πλέον συνθήκες. Σημαντικό για την εύρυθμη λειτουργία των μη κερδοσκοπικών οργανισμών είναι να υπάρχει ένα πλαίσιο που διευκολύνει αλλά ταυτόχρονα ελέγχει επαρκώς το έργο τους και μέσα από αυτόν τον έλεγχο να προτείνονται εξατομικευμένες βελτιώσεις. Σε κάθε περίπτωση, το πλαίσιο αυτό δεν πρέπει να μένει στάσιμο αλλά να επικαιροποιείται ανάλογα με τις απαιτήσεις των καιρών.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια, οι επόμενοι στόχοι, για την Εξέλιξη Ζωής;
Βασική επιδίωξη της Εξέλιξης Ζωής είναι η επίτευξη συνεργασιών με ακόμα περισσότερες δομές κλειστής παιδικής προστασίας, στις οποίες οι ανάγκες είναι επιτακτικές, με στόχο να ωφεληθούν ακόμα περισσότερα παιδιά. Ο αγώνας για την ομαλή αποιδρυματοποίηση των παιδιών και την ολοκληρωμένη κοινωνική τους συμπερίληψη είναι ευθύνη όλων μας και ο καθένας με τις δικές του δυνάμεις οφείλει να εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση. Σε αυτόν τον στόχο, τον οποίο η Εξέλιξη Ζωής εδώ και τρία χρόνια υπηρετεί με μεγάλη αγάπη για τα παιδιά, χρειαζόμαστε ασφαλώς υποστηρικτές που να μοιράζονται τις ίδιες ευαισθησίες με εμάς. Για αυτό και έχουμε ξεκινήσει δημιουργικές επαφές με εταιρείες και επιχειρήσεις με τις οποίες προσδοκάμε επίτευξη συνεργειών στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Μάλιστα, στις 19 Οκτωβρίου 2022 διοργανώνουμε ένα μεγάλο Συνέδριο με θέμα «CSR και Παιδική Προστασία» στην Ελλάδα, στο οποίο ευελπιστούμε να ανοίξει ένας δημιουργικός διάλογος για τους τρόπους με τους οποίους η εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα στην Ελλάδα μπορεί να στραφεί ακόμα περισσότερο στο ευαίσθητο πεδίο της παιδικής προστασίας. Ένα ακόμα μεγάλο γεγονός για εμάς είναι η ένταξη της Εξέλιξης Ζωής στο πρόγραμμα Κοινωνικής Ευθύνης του Αυθεντικού Μαραθωνίου της Αθήνας 2022, για αυτό και καλούμε όλους τους φίλους και φίλες να δηλώσουν συμμετοχή στην ομάδα μας μέσω της ιστοσελίδας exelixizois.org, επιλέγοντας όποια διαδρομή επιθυμούν. Μέρος των εσόδων από τις συμμετοχές θα διατεθεί για τα παιδιά των δομών κλειστής παιδικής προστασίας. Οποιοσδήποτε επιθυμεί να στηρίξει το έργο της Εξέλιξης Ζωής, χαρίζοντας έμπρακτη αγάπη σε ένα παιδί, μπορεί να το κάνει μέσω της ιστοσελίδας του φορέα, επισκεπτόμενος της ενότητα «Γίνε κι εσύ υποστηρικτής του έργου μας». Για την Εξέλιξη Ζωής βασική αρχή είναι ότι κάθε παιδί μπορεί να αλλάξει τη ζωή του με τις δικές του δυνάμεις αρκεί να λάβει την κατάλληλη ενδυνάμωση.